Lễ hội bóng đêm ở Thụy Điển

Mùa đông Thụy Điển ngày ngắn đêm dài. Thủ đô Stockholm đã quá quen với việc chỉ có 6 tiếng mặt trời chiếu sáng mỗi ngày. Ở một số vùng cực bắc của đất nước, nằm tại Vòng Bắc Cực, mặt trời hầu như không bao giờ mọc ở đường chân trời trong vài tuần mỗi mùa đông. Điều kiện thời tiết khắc nghiệt dẫn đến một truyền thống văn hóa cổ xưa được người Thụy Điển yêu thích – Ngày Lucia.

Ngày Lucia hay Luciadagen Day diễn ra vào 13/12 hàng năm, thời điểm người dân tổ chức lễ kỷ niệm sự xuất hiện của ánh sáng mặt trời sau khi trải qua những ngày dài tăm tối. Trước đây, Ngày Lucia được tổ chức muộn hơn, vào ngày đông chí và thường là 21 hoặc 22/12.

Theo truyền thuyết, vào thế kỷ thứ 4, thánh Lucia ở xứ Syracusem, Italy, đã mang thức ăn đến cho những người theo đạo Cơ đốc ẩn náu trong hầm mộ ở La Mã. Lucia thắp sáng đường đi bằng một vòng hoa đội đầu, cắm nến xung quanh. Ý nghĩa của Ngày Lucia là thể hiện sự tôn vinh ánh sáng trong những ngày tăm tối của mùa đông.

Lễ hội bắt đầu vào buổi sáng, đánh dấu bằng hình ảnh một thanh niên (đại diện cho nhân vật Lucia) dẫn đầu đám rước gồm các chàng trai, cô gái mặc áo dài trắng đeo ruy băng đỏ và hát những bài hát truyền thống. Lucia đội vương miện ánh sáng trên tóc có cài nến thật hoặc nến điện. Phía sau là nhóm người mặc lễ phục, phụ nữ đeo vòng hoa trên đầu còn nam giới đội mũ giấy, tay cầm gậy phía trên có đính ngôi sao. Phía sau nữa là các “yêu tinh Giáng sinh” mang đèn lồng.

Lucia là một cô gái nhưng ngày ngày nay người được chọn để đóng nhân vật này không phụ thuộc giới tính. Đó có thể là những người nổi tiếng hoặc xuất chúng của đất nước. Siêu sao bóng đá Zlatan Ibrahimovic từng được chọn để làm Lucia. Các cuộc rước diễn ra ở mọi nơi: trong trường học, nhà thờ, nơi làm việc, trung tâm công cộng.

Một trong những bài hát nổi tiếng được hát dịp này có nội dung: Đêm dày đặc quanh sân và nhà. Ở những nơi không có ánh nắng bóng tối sẽ ấp ủ. Cô ấy đến trong ngôi nhà tối tăm của chúng ta, mang theo những ngọn nến thắp sáng. Đó là thánh Lucia.

Truyền thống có tuổi đời hàng thế kỷ này đã khắc họa rõ nét cuộc sống trong cộng đồng của những người nông dân trước đây khi xoay quanh bóng tối và ánh sáng, lạnh giá và ấm áp. Ngoài lễ hội mùa đông này, người Thụy Điển còn đón một lễ hội khác vào tháng 6 – lễ hội mùa hè.

Theo văn hóa dân gian Thụy Điển, đêm dài ngày 13/12 rất nguy hiểm, là thời điểm nhiều linh hồn đen tối ngự trị. Giữ tỉnh táo là điều quan trọng nhất và việc ăn uống được đánh giá “rất có ích cho điều này”. Do vậy, vào ngày Lucia, sau đám rước là hoạt động ăn uống tập thể. Mọi người sẽ tụ tập để thưởng thức bánh quy gừng và bánh ngọt vị nghệ tây (lussekatter) có hình dạng như những con mèo cuộn tròn và mắt làm từ nho khô, uống chocolate nóng, cà phê hoặc glögg, một loại rượu ngâm của Thụy Điển.

Lễ kỷ niệm thường kéo dài khoảng 30 phút, diễn ra khắp nước. Tại Stockholm, nơi du khách đổ xô đến đông nhất là ở nhà thờ lịch sử Storkyrkan hoặc nhà thờ Seglora Kyrkan bằng gỗ gần 300 năm tuổi, tại bảo tàng ngoài trời Skansen.

Sự kiện này không chỉ ngày càng phổ biến trong nước mà lan tới bất kỳ nơi đâu có cộng đồng người Thụy Điển sinh sống như tại Nhà thờ Tân giáo Gloria Dei Old Swedes ở Philadelphia, tại Svenska Kyrkanin New York, tại Viện Thụy Điển Mỹ ở Minneapolis và tại Bảo tàng người Mỹ gốc Thụy Điển ở Chicago. Tại London và Brighton, Anh, cũng tổ chức ngày Lucia.

Anh Minh (Theo Visit Sweden)