Giới thiệu ẩm thực truyền thống tại Liên hoan Văn hóa ẩm thực đất Tổ năm 2023. Ảnh: VIỆT DŨNG
Theo
ước tính của Tổ chức Du lịch ẩm thực thế giới (World Food Tourism
Association – WFTA), có tới 81% số du khách quốc tế có nhu cầu tìm hiểu
ẩm thực địa phương. Họ sẵn sàng dành trung bình 25-35% ngân sách cho các
khoản chi tiêu liên quan đến thực phẩm và đồ uống trong hành trình du
lịch. Thống kê này cho thấy, ẩm thực không còn chỉ đóng vai trò là yếu
tố phục vụ nhu cầu ăn uống đơn thuần của du khách mà đã dần trở thành
một trong những mục đích chính của các chuyến du lịch, chi phối mạnh mẽ
tới quyết định lựa chọn điểm đến và kích thích khả năng chi tiêu của du
khách.
Vì thế, không lý gì Việt Nam lại không tận dụng thế mạnh
về ẩm thực để tăng cường sức hút điểm đến, nhất là khi thời gian qua, ẩm
thực Việt Nam liên tục được các đơn vị, tổ chức quốc tế vinh danh. Mới
đây, chuyên trang du lịch nổi tiếng Travel + Leisure của Mỹ đã gọi tên
Việt Nam là điểm đến có nền ẩm thực hấp dẫn khu vực châu Á năm 2023. Độc
giả của nền tảng du lịch lớn nhất thế giới Tripadvisor đã bình chọn Hà
Nội là một trong 20 điểm đến ẩm thực hàng đầu thế giới năm 2023.
Trước
đó, nhiều món ăn nổi tiếng của Việt Nam như phở, bánh mì, bún chả, bánh
cuốn… đã được tôn vinh trên nhiều kênh truyền thông quốc tế uy tín.
Điều này càng khẳng định ẩm thực Việt chính là tài nguyên giúp tạo lợi
thế so sánh để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trên bản đồ du lịch
thế giới.
Thời gian qua, sức hấp dẫn của ẩm thực đã được chú
trọng nhiều hơn trong thiết kế và quảng bá các sản phẩm du lịch. Khái
niệm “du lịch ẩm thực” cũng đã được đề cập nhiều hơn khi một số công ty
bước đầu tổ chức các tour thưởng thức, khám phá ẩm thực. Tuy nhiên,
những hoạt động này mới dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ.
Ẩm thực nhìn
chung vẫn chỉ được nhìn nhận như một yếu tố quan trọng đối với du lịch
mà chưa được tiếp cận như một loại hình du lịch, vì thế chưa có những
sản phẩm du lịch thật sự làm nổi bật giá trị của ẩm thực. Chia sẻ tại
Đại hội Công nghiệp du lịch quốc gia do Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia
phối hợp các đơn vị liên quan vừa tổ chức tại Hà Nội, Tiến sĩ Vũ Tiến
Lộc – Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Chủ tịch danh dự Hiệp hội
Khởi nghiệp quốc gia Việt Nam cho hay, vào đầu những năm 2000, Việt Nam
đã đặt hàng một nhóm học giả hàng đầu của Trường đại học Harvard, Mỹ xây
dựng một báo cáo về năng lực cạnh tranh quốc gia của Việt Nam. Báo cáo
của nhóm nghiên cứu đã đưa ra một câu hỏi, cũng là một khuyến nghị quan
trọng: “Tại sao Việt Nam không trở thành bếp ăn của thế giới?”.
Giáo
sư Philip Kotler – cha đẻ của marketing hiện đại cũng đã nhiều lần nhắc
tới khuyến nghị này. “Các giáo sư Mỹ đã rất có lý để nhấn mạnh lợi thế
phát triển du lịch Việt Nam mà “bếp ăn của thế giới”, cả trên ý nghĩa ẩm
thực và tinh thần, là một thương hiệu có tính chất khái quát sâu sắc.
Những gợi ý này được đưa ra vào đầu những năm 2000, nhưng dường như đã
bị lãng quên sau đó. Và rồi, hơn 10 năm sau, trong một chuyến đi công
tác tại Thái Lan, tôi mới giật mình, thấy Thái Lan đã sử dụng chính
slogan này để quảng bá cho du lịch Thái: “Thailand – The kitchen of the
World” (“Thái Lan – Bếp ăn của thế giới”) chứ không phải Việt Nam. Tôi
thấy có phần tiếc nuối…” – Tiến sĩ Vũ Tiến Lộc bày tỏ. Rõ ràng, nếu
không có chiến lược phát triển bài bản và chậm trễ trong quảng bá, tiếp
thị thì dù giàu tiềm năng, thế mạnh đến mấy, ẩm thực Việt Nam cũng khó
trở thành “thỏi nam châm” hút khách.
Thực hiện mục tiêu bảo tồn,
phát huy giá trị ẩm thực Việt Nam, từ đó mang đến lợi ích kinh tế và
phát triển du lịch địa phương, Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam (VCCA)
đã triển khai đề án “Xây dựng và phát triển văn hóa ẩm thực Việt Nam
thành thương hiệu quốc gia, giai đoạn 2022-2024”.
Vừa
qua, trong giai đoạn 1 của đề án, VCCA đã trao chứng nhận cho 121 món
ẩm thực tiêu biểu Việt Nam được lựa chọn từ 421 đề cử của các địa phương
trên cả nước để trao chứng nhận, tiến tới thực hiện giai đoạn 2 nhằm
xây dựng “Tổng tập 1.000 món ẩm thực tiêu biểu Việt Nam” và tiến hành
chuyển đổi số cơ sở dữ liệu đó thành “Bản đồ trực tuyến ẩm thực Việt
Nam”, “Bảo tàng trực tuyến ẩm thực Việt Nam”. Các sản phẩm này được xác
định sẽ góp phần tạo bước đệm để đưa thương hiệu Việt Nam ra thế giới
thông qua văn hóa ẩm thực, thúc đẩy cạnh tranh quốc gia và phát triển
kinh tế Việt Nam, đặc biệt là du lịch Việt Nam.
Các chuyên gia
cho rằng, bên cạnh quảng bá, điều quan trọng là phải tiếp cận du lịch ẩm
thực dưới dạng trải nghiệm. Lâu nay, đối với ẩm thực, du khách hầu như
mới chỉ đóng vai trò là người quan sát và thưởng thức. Để tạo ấn tượng
khó quên, cần cá biệt hóa những trải nghiệm về ẩm thực của du khách trên
cơ sở kết hợp khám phá và thực hành, cho du khách thử cảm giác nuôi
trồng, sơ chế, chế biến nguyên liệu thành món ăn, giao lưu với các
chuyên gia ẩm thực… để hiểu hơn về ẩm thực Việt Nam với sự tinh tế, kỳ
công trong quy trình chế biến và ý nghĩa văn hóa gắn với từng món ăn
vùng miền.
Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Nguyễn
Lê Phúc cho biết: Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2023 đã
xác định du lịch ẩm thực là một trong những dòng sản phẩm quan trọng
góp phần nâng cao lợi thế cạnh tranh và thương hiệu du lịch Việt Nam.
Để
khai thác có hiệu quả tiềm năng và lợi thế về du lịch ẩm thực, Cục Du
lịch quốc gia Việt Nam định hướng xây dựng các sản phẩm du lịch ẩm thực
hấp dẫn, chất lượng, trong đó chú trọng cung cấp các trải nghiệm khám
phá về bản sắc văn hóa, sinh hoạt cộng đồng tại điểm đến gắn với các món
ăn, đồ uống; quan tâm chia sẻ với du khách về không gian ăn hay văn hóa
ứng xử trong khi ăn theo truyền thống văn hóa của người Việt Nam, từ đó
nâng hành trình khám phá du lịch ẩm thực lên một tầm cao mới.
Ông
Nguyễn Lê Phúc cho hay, ngành du lịch cũng sẽ tăng cường quảng bá rộng
rãi về văn hóa ẩm thực Việt Nam ra thế giới thông qua các sự kiện quốc
tế được tổ chức trong nước và nước ngoài, nhất là ở những quốc gia được
xác định là thị trường du lịch trọng điểm.
Việt Anh
Nguồn: Báo Nhân Dân
