Cần tư duy đột phá trong đào tạo nhân lực du lịch ở Việt Nam

 Du khách trải nghiệm kiến trúc chùa Một Cột bằng công nghệ thực tế ảo VR. Ảnh: website Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Việc phân tích bối cảnh, học tập kinh nghiệm của những quốc gia thành
công trong phát triển du lịch thông minh để làm cơ sở cho đề xuất một
số giải pháp nhằm thúc đẩy công tác đào tạo nguồn nhân lực cho phát
triển du lịch thông minh tại Việt Nam là một nhiệm vụ cấp thiết, có tính
thời sự và có tính khả thi cao.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Bùi Kim Luận – Phó Hiệu trưởng Trường Du Lịch, Trường Đại học Duy Tân chia sẻ, năm 2022, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch
đã ban hành đề án “Ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 để phát triển
du lịch thông minh, thúc đẩy du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”.

Smart Tourism (Du lịch thông minh) là một xu hướng mới trong ngành Du
lịch, được xây dựng dựa trên các công nghệ cốt lõi như Công nghệ Thông
tin và Truyền thông, Mạng xã hội, Điện toán Đám mây, Trí tuệ Nhân tạo và
Thực tế ảo.

Mục tiêu là vận dụng sự phát triển của công nghệ tiên tiến, tạo lập
các nền tảng, ứng dụng phục vụ khách du lịch, cộng đồng địa phương,
doanh nghiệp kinh doanh và cơ quan quản lý nhà nước về du lịch.

Đào tạo theo xu hướng Du Lịch thông minh cần được xây dựng dựa trên
nghiên cứu chương trình giảng dạy của các đại học lớn trên thế giới với
nhiều phương pháp tiếp cận tiên tiến như: giảng dạy bằng tình huống, gắn
lý luận với thực tiễn, chú trọng đào tạo kỹ năng cho sinh viên thông
qua việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông để phát triển các
công cụ và phương pháp tiếp cận sáng tạo nhằm cải thiện du lịch.

 Trường Đại học Duy Tân được chọn là đơn vị đồng tổ
chức Hội thảo Đào tạo cấp Quản lý Chính sách & Chiến lược Du lịch
lần thứ 17 của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO, thuộc Liên Hiệp Quốc)
khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Ảnh: website nhà trường.

Các công cụ này hỗ trợ, tìm ra các cách thức sáng tạo để thu thập và
sử dụng dữ liệu thu được từ cơ sở hạ tầng vật lý, kết nối xã hội, các
nguồn tổ chức (cả chính phủ và phi chính phủ) và du khách, có thể kết
hợp với các công nghệ tiên tiến để tăng hiệu quả, tính bền vững, trải
nghiệm cho hoạt động du lịch.

Chương trình học của Trường Đại học Duy Tân sẽ do các giảng viên giàu
kinh nghiệm và trình độ cao, tốt nghiệp từ nhiều nước trên thế giới như
Úc, Mỹ, Hàn Quốc,… về giảng dạy, kết hợp với các chuyên gia trong
lĩnh vực du lịch và công nghệ thông tin. Từ đó, sinh viên được chia sẻ
những kinh nghiệm thực tế và có cơ hội tìm kiếm việc làm sau khi ra
trường.

Trong bối cảnh hiện nay, đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh yêu
cầu những năng lực như: phân tích và dự báo, kỹ năng quản lý dự án, kỹ
năng sáng tạo và tư duy linh hoạt,… để có thể áp dụng công nghệ mới
một cách hiệu quả, giúp tạo ra trải nghiệm du lịch tiên tiến, nâng cao
sức cạnh tranh, phát triển bền vững.

Du lịch thông minh trong quá trình tiếp cận cuộc cách mạng công nghệ
lần thứ 4 của Việt Nam mở ra nhiều cơ hội thuận lợi, nhất là xu thế phát
triển của du lịch trực tuyến trên phạm vi toàn cầu.

 Diễn đàn “Triển vọng và xu hướng tiêu dùng trong du lịch năm 2024” do Trường Đại học Duy Tân tổ chức. Ảnh: NTCC.

Bên cạnh đó, cũng có một số thách thức đặt ra như: sự thống nhất về
tư duy, nhận thức giữa các bên liên quan; sự nhất quán về chủ trương,
chính sách về phát triển du lịch thông minh; hệ thống dữ liệu du lịch
chưa hoàn thiện; hạn chế về nguồn lực và đội ngũ nhân sự; khoảng cách
trống giữa ngành dịch vụ du lịch ở nước ta và trên thế giới;…

Cần có tố chất của người làm du lịch quốc tế

Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt, du lịch Việt Nam sẽ tạo ra việc làm cho khoảng 5,5–6 triệu
việc làm. Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn, phấn đấu thuộc nhóm ba
quốc gia dẫn đầu về phát triển du lịch trong khu vực Đông Nam Á và 50 quốc gia có năng lực cạnh tranh du lịch hàng đầu thế giới, phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững. [1]

Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, mặc dù công tác phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam đã đạt được những kết quả nhất định trong
những năm gần đây, song vẫn còn tồn tại một số bất cập cần giải quyết
nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Nhân lực chất lượng cao, tiêu
chuẩn quốc tế vẫn chưa có tỷ trọng cao. [2]

Đội ngũ nhân sự chuyên môn sâu như hướng dẫn viên du lịch quốc tế ở
các thị trường đặc thù: du lịch tâm linh, du lịch theo chuyên đề,… còn
hạn chế về số lượng lẫn chất lượng trong các kỹ năng về ngoại ngữ, kinh
nghiệm, năng suất lao động, tính chuyên nghiệp,…

Theo Thạc sĩ Hoàng Bá Lộc – Trưởng ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, Khoa Du lịch – Ngoại ngữ, Trường Đại học Phú Xuân,
mặc dù ngành có nhiều thuận lợi nhờ sự phát triển mạnh mẽ của du lịch
trong khu vực, nhưng các cơ sở đào tạo cũng phải đối mặt với sự cạnh
tranh gay gắt với nhau, cũng như thị trường lao động du lịch đòi hỏi
ngày càng khắt khe.

 Sinh viên tốt nghiệp Trường Đại học Phú Xuân. Ảnh: website nhà trường.

Để vượt qua những khó khăn này, khoa, ngành và nhà trường liên tục
nâng cao chất lượng đào tạo, cải tiến chương trình học và mở rộng mối
quan hệ với các doanh nghiệp nhằm mang lại thêm nhiều cơ hội việc làm
cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

Ngoài kiến thức chuyên môn, người học Quản trị dịch vụ du lịch và lữ
hành tại Trường Đại học Phú Xuân còn được hỗ trợ hiệu quả từ nhiều ngành
đào tạo khác như Công nghệ thông tin, Digital Marketing và Ngôn ngữ.

Sự kết hợp này giúp sinh viên có nền tảng vững chắc về quản lý dịch
vụ, marketing du lịch và những kỹ năng mềm rất quan trọng đối với lĩnh
vực này như giao tiếp ngoại ngữ, công nghệ thông tin, xử lý tình
huống,…

Hơn nữa, chương trình đào tạo của nhà trường được thiết kế hiện đại,
kết hợp với nhiều chuyên gia từ doanh nghiệp và những giảng viên có kinh
nghiệm quốc tế, mang đến cho sinh viên một môi trường học tập chất
lượng, đáp ứng xu hướng phát triển của ngành Du lịch toàn cầu.

Nội dung học liệu cũng cần liên tục cập nhật, giúp các em bắt kịp xu
hướng mới như công nghệ số trong du lịch, phát triển bền vững, và xu
hướng tiêu dùng mới. Người học cần tham gia các dự án thực tế và nghiên
cứu case study để áp dụng kiến thức vào thực tiễn.

Mặc dù thị trường giáo dục về du lịch ngày càng cạnh tranh, nhưng cơ
hội cho ngành học này vẫn rất lớn nhờ vào sự tăng trưởng không ngừng của
ngành Du lịch toàn cầu. Nhu cầu ngày càng cao về dịch vụ du lịch chất
lượng mở ra những triển vọng lớn cho các sinh viên tốt nghiệp từ Trường
Đại học Phú Xuân. Việc đào tạo những kiến thức và kỹ năng phù hợp với xu
hướng phát triển mới giúp sinh viên thích nghi tốt hơn với những thay
đổi nhanh chóng của lĩnh vực du lịch hiện đại.

 Thạc sĩ Hoàng Bá Lộc (áo sơ mi xanh ở giữa) cùng
sinh viên ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, Khoa Du lịch –
Ngoại ngữ, Trường Đại học Phú Xuân. Ảnh: NVCC.

Ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành có tiềm năng phát triển rất
lớn trong tương lai, đặc biệt khi nhu cầu du lịch ngày càng tăng và các
xu hướng mới như du lịch bền vững, du lịch trải nghiệm và công nghệ số
đang trở nên phổ biến. Nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực du lịch hiện đang
ở mức cao và có xu hướng tăng mạnh nhờ sự phục hồi và phát triển sau
đại dịch.

Ngành Du lịch không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy
kinh tế, tạo ra nhiều cơ hội việc làm, mà còn giúp bảo tồn và phát huy
các giá trị văn hóa, lịch sử địa phương. Ngoài ra, du lịch còn là cầu
nối giữa các cộng đồng và quốc gia, góp phần thúc đẩy sự hiểu biết và
hòa bình toàn cầu.

“Cọ xát” với môi trường doanh nghiệp để có kỹ năng thực tiễn

Chia sẻ về một yếu tố quan trọng trong công tác đào tạo nguồn nhân
lực chất lượng cao ngành Du lịch hiện nay, cô Nguyễn Thị Kim Phụng – Phó
Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp, Trường Đại học Tài chính – Marketing cho biết:

Hoạt động trải nghiệm thực tế tại doanh nghiệp là nền móng phát triển
vô cùng quan trọng cho sinh viên nhằm đáp ứng được công việc tại các
doanh nghiệp trong và ngoài nước khi đi làm.

Điều này giúp rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn, để
sinh viên cập nhật kiến thức thực tế và có cái nhìn cận cảnh hơn về môi
trường làm việc trong tương lai. Tại nhiều cơ sở giáo dục đại học, hiện
nay, hoạt động trải nghiệm thực tế ngày càng được chú trọng, nâng cao cả
về chất lượng lẫn số lượng.

 Buổi làm việc của Trường Đại học Tài chính –
Marketing với Khách sạn Sofitel Saigon và Pullman Vungtau để tiến tới
việc ký kết hợp tác toàn diện, nâng cao chất lượng đào tạo khối ngành Du
lịch của trường. Ảnh: UFM.

Tại Trường Đại học Tài chính – Marketing, việc tổ chức tham quan và
trải nghiệm thực tế tại doanh nghiệp cũng là một trong những hoạt động
thường xuyên được nhà trường phối hợp cùng các doanh nghiệp thực hiện.

Hoạt động được tổ chức và diễn ra thường xuyên không chỉ nhằm xây
dựng mối quan hệ gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp, mà còn tạo cơ
hội để sinh viên Trường Đại học Tài chính – Marketing được học hỏi, trải
nghiệm thực tế và hiểu rõ hơn về quy trình hoạt động sản xuất, kinh
doanh, truyền thông tại môi trường chuyên nghiệp.

Chương trình đào tạo của nhà trường theo cơ chế đặc thù, nên việc
sinh viên được học tại các khách sạn, nhà hàng, công ty du lịch qua
những học kỳ doanh nghiệp là rất quan trọng. Nhà trường hợp tác liên kết
với nhiều đơn vị doanh nghiệp uy tín và có chất lượng tầm quốc tế như:
khách sạn Pullman Vungtau, khách sạn Sofitel Saigon, Công ty Cổ phần
dịch vụ du lịch Bến Thành,…

Thông qua việc quan sát và tham gia vào các nghiệp vụ thực tế, sinh
viên nắm bắt được các quy trình làm việc chuẩn mực trong ngành Du lịch.
Đồng thời, người học có thể mở rộng tầm nhìn về lĩnh vực này, từ những
hoạt động hàng ngày đến các dịch vụ đặc trưng, những tình huống, khó
khăn mà các em sắp hướng đến ở các vị trí việc làm trong tương lai.