Chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố cốt lõi để phát huy tiềm năng du lịch

 Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: TITC

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong cho biết, nguồn nhân lực là vấn đề trọng yếu, không chỉ là vấn đề của hệ thống các trường nghề, cao đẳng của Bộ VHTTDL, mà còn là vấn đề của các cấp quản lý nhà nước, cần có sự phối hợp, kết nối với các bộ, ngành liên quan như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, các Hiệp hội du lịch, các tổ chức, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp… để có thể đánh giá tổng thể, toàn diện công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong bối cảnh hiện nay và kiến giải trách nhiệm của các bên, đề ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Thứ trưởng Hồ An Phong khẳng định, du lịch là một lĩnh vực lớn, mang tầm vóc quốc gia và luôn được khuyến khích với tất cả mọi người, bất kỳ ai ở bất kỳ đâu đề có thể làm du lịch. Và gắn liền với du lịch là văn hóa. Văn hóa mang linh hồn của du lịch, du lịch là bối cảnh của văn hóa. Du lịch mang văn hóa đến gần hơn với du khách, để văn hóa có đôi cánh phát triển, được bảo tồn, phát huy giá trị cốt lõi.

Thời gian qua, các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có nhiều bài viết truyền tải thông điệp về phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên giàu có, thịnh vượng. Vì vậy, chúng ta cần thay đổi cách làm để theo kịp thời đại. Đối với lĩnh vực du lịch, chúng ta đã đặt vấn đề về tổng kết thực hiện Nghị quyết 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; xem xét Luật Du lịch năm 2017 đã đi vào cuộc sống như thế nào. Ngành Du lịch đang tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết 82/NQ-CP của Chính phủ và Chỉ thị 08/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển du lịch toàn diện, nhanh và bền vững thời gian tới. Đây là những chủ trương lớn, rất quan trọng, định hướng phát triển toàn ngành Du lịch. Ngành Du lịch cũng đã triển khai nhiều hoạt động liên quan như nâng cao nhận thức xã hội về du lịch; thực hiện Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đã có rất nhiều chủ trương, văn bản về phát triển du lịch, điển hình như về hạ tầng du lịch, sản phẩm du lịch, xúc tiến quảng bá du lịch, song nội dung cốt lõi, quan trọng nhất cần ưu tiên là vấn đề nguồn nhân lực du lịch.

 Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: TITC

Thời gian qua, chúng ta đang chứng kiến ngành Du lịch phát triển sôi động trở lại. Năm 2023, Việt Nam đón 12,6 triệu lượt khách du lịch quốc tế, vượt 57% mục tiêu ban đầu là 8 triệu lượt và đạt mục tiêu sau điều chỉnh là 12 – 13 triệu lượt; phục vụ hơn 108 triệu lượt khách du lịch nội địa, vượt 6% so với kế hoạch. Năm nay, Việt Nam dự kiến đón khoảng 17 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ khoảng 120 triệu lượt khách nội địa. Cùng với đó, Thủ tướng đã chủ trì 3 Hội nghị toàn quốc về du lịch; dự và phát biểu chỉ đạo tại Chương trình xúc tiến du lịch Việt Nam tại các thị trường trọng điểm là Hàn Quốc, Trung Quốc; thể hiện sự quan tâm của Thủ tướng Chính phủ đối với lĩnh vực du lịch.

Có thể nói, các số liệu về tình hình du lịch Việt Nam nêu trên chưa phản ánh hết sự tăng trưởng, phát triển của toàn ngành mà còn thể hiện ở các yếu tố như chất lượng dịch vụ, sản phẩm du lịch, chi tiêu của khách du lịch và đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố then chốt, cốt lõi để phát huy tiềm năng du lịch.

Tiềm năng và dư địa phát triển của ngành du lịch còn rất lớn. Trong chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 đã thể hiện đầy đủ nội dung, chiến lược để toàn ngành đạt được những kết quả cao hơn. Trong đó, nhân lực vẫn là một trong những vấn đề tiên quyết cần được nghiên cứu, thảo luận, phân tích để tìm ra giải pháp đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực du lịch.

“Hội thảo ngày hôm nay phải chắt lọc được những giá trị tinh túy nhất từ nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà nghiên cứu, nhà giáo, đặc biệt là doanh nghiệp du lịch để tổng hợp, hệ thống lại, xác định trách nhiệm của các bên liên quan và báo cáo lãnh đạo Bộ. Hội thảo cũng sẽ là nguồn bổ sung cho lý luận khoa học thực tiễn để phát triển du lịch bền vững, bài bản”, Thứ trưởng Hồ An Phong nhấn mạnh.

 PGS. TS. Lê Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Bộ VHTTDL, Trưởng Ban Tổ chức phát biểu đề dẫn. Ảnh: TITC

Trong phát biểu đề dẫn, PGS. TS. Lê Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Bộ VHTTDL, Trưởng Ban Tổ chức nhận định, nhân lực du lịch đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của ngành, quyết định đến sự hài lòng của khách du lịch và chất lượng sản phẩm du lịch. Du lịch là một trong những ngành tham gia hội nhập quốc tế nhanh nhất, đồng thời cũng là một trong những ngành chịu tổn thương nhiều nhất trong đại dịch Covid-19, do vậy đối với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong bối cảnh hiện nay cần thể hiện những khía cạnh về đảm bảo quy mô, hợp lý về cơ cấu và chất lượng cao; chuyên môn nghiệp vụ tinh thông và tính chuyên nghiệp cao; năng lực ngoại ngữ, tin học đáp ứng yêu cầu của ngề nghiệp, vị trí việc làm và bối cảnh chuyển đổi số. Có năng lực giao tiếp, làm việc trong môi trường đa văn hóa, có tính nhạy cảm với nghề nghiệp, có năng lực thích ứng với hoàn cảnh, môi trường nhiều biến động.

Hội thảo tập trung vào 3 nhóm vấn đề, gồm: (1) Đánh giá thực trạng đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch thời gian qua; khó khăn vướng mắc gặp phải; (2) Xác định rõ vai trò, trách nhiệm và sự phối hợp giữa các bên liên quan; (3) Đề xuất các giải pháp nhằm tối ưu hóa hiệu quả trong đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch phù hợp với xu hướng mới cua ngành, đặc biệt là xu hướng phát triển du lịch thông minh và phát triển du lịch bền vững. PGS. TS. Lê Anh Tuấn mong rằng, Hội thảo sẽ nhận được sự tham gia tích cực, các ý kiến đóng góp, sáng kiến của nhà khoa học, nhà quản lý, nhà giáo dục để cùng nhau thúc đẩy nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh nguồn nhân lực du lịch Việt Nam, đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành trong tương lai.

 PGS. TS. Nguyễn Đức Thắng – Trường Đại học Công nghệ Đông Á phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: TITC

Đánh giá về vai trò của các cơ sở đào tạo trong phát triển nguồn nhân lực du lịch gắn với chuyển đổi số, PGS. TS. Nguyễn Đức Thắng, Trường Đại học Công nghệ Đông Á cho biết, xu hướng du lịch trên thế giới và tại Việt Nam ngày càng có những biến đổi khó lường cả về cung và cầu trong thị trường du lịch. Do đó, du lịch Việt Nam cần nắm bắt xu hướng, dự báo và đánh giá nội lực để phát triển nguồn nhân lực du lịch phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là nguồn nhân lực du lịch chuyển đổi số. Các cơ sở đào tạo cần bồi dưỡng, đào tạo học sinh, sinh viên trình độ đạt chuẩn; yêu cầu nguồn nhân lực du lịch phải có ngoại ngữ, trong đó tiếng Anh là chủ đạo trong đào tạo chất lượng cao. Cần chú ý đến các yêu cầu về nhân lực du lịch đáp ứng được tiêu chuẩn số hóa, công nghệ, áp dụng công nghệ gắn với phát triển bền vững, sức sáng tạo, marketing.

Nhận diện về vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan trong hoạt động đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du lịch ở Việt Nam trong thời kỳ mới, TS. Ngô Xuân Hào, Trường Đại học Văn Hiến nhấn mạnh, đây là động lực quan trọng, là chỗ dựa vững chắc để phát triển hệ thống đào tạo nhân lực du lịch về quy mô cơ sở đào tạo, số lượng, chất lượng sản phẩm đào tạo ra. Sự đồng bộ và gắn kết về trách nhiệm của hệ thống chính sách quản lý các cấp, các hiệp hội du lịch, các doanh nghiệp sử dụng lao động, công đồng dân cư và các cơ sở đào tạo nhân lưc du lịch chắc chắn sẽ tạo được nguồn nhân lực chất lượng và trình độ cao đáp ứng nhu cầu phát triển ngành, nhu cầu xã hội và hội nhập quốc tế.

Về vai trò của doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh hội nhập quốc tế, TS. Nguyễn Phương Thảo, Trường Ngoại ngữ – Du lịch, Đại học Công nghiệp Hà Nội nhận định, các doanh nghiệp với vai trò là những đơn vị trực tiếp sử dụng lao động, đóng góp tích cực vào việc đảm bảo sinh viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để có thể thích nghi và phát triển trong môi trường làm việc thực tiễn. Trong đó, cung cấp môi trường học tập, thực hành thực tế và nâng cao kỹ năng chuyên môn; góp phần xây dựng và điều chỉnh chương trình đào tạo tại các cơ sở giáo dục, đảm bảo chương trình đào tạo phản ánh đúng nhu cầu của thị trường lao động, định hướng phát triển các kỹ năng quan trọng sinh viên cần có trong thời kỳ hội nhập quốc tế; hỗ trợ tài chính và đầu tư cơ sở vật chất thông qua các chương trình học bổng hoặc hỗ trợ chi phí thực tập; tuyển dụng và phát triển nhân lực sau khi tốt nghiệp, hỗ trợ sinh viên phát triển nghề nghiệp bền vững trong ngành du lịch…

 ThS. Nguyễn Thanh Bình – Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý lưu trú du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: TITC

ThS. Nguyễn Thanh Bình – Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý lưu trú du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho biết, từ tháng 3/2022 đến nay, ngành Du lịch Việt Nam đã phục hồi và tăng trưởng nhanh chóng, nguồn nhân lực phục vụ đòi hỏi gia tăng cả về số lượng và chất lượng để có thể đứng vững trong cạnh tranh, hội nhập và phát triển, đặt ra yêu cầu phát triển nhân lực tay nghề cao trong du lịch để chuẩn bị cho một giai đoạn phát triển mới.

Cùng với sự lớn mạnh của ngành Du lịch tại Việt Nam, hệ thống cơ sở lưu trú du lịch ngày càng phát triển về số lượng và chất lượng, đa dạng về loại hình, góp phần tạo nên sức hấp dẫn chung cho sản phẩm du lịch, đủ năng lực đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách với các mức chi tiêu khác nhau, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Giai đoạn tới từ năm 2024 đến năm 2030, việc phát triển nguồn nhân lực trong cơ sở lưu trú du lịch nên có trọng tâm cho từng nhóm đối tượng để đạt mục đích hiệu quả, đáp ứng yêu cầu về số lượng và chất lượng, đáp ứng nhu cầu của khách lưu trú nội địa và quốc tế ở các cấp độ khác nhau.

Hội thảo cũng đã lắng nghe các đại biểu chia sẻ, trao đổi, thảo luận về các nội dung liên quan đến hợp tác công tư trong đào tạo nguồn nhân lực du lich; vai trò của doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; định hướng chung cho đào tạo nguồn nhân lực du lịch thời gian tới…

 PGS. TS. Nguyễn Anh Dũng – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị giải pháp. Ảnh: TITC

PGS. TS. Nguyễn Anh Dũng – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, du lịch là một trong 2 lĩnh vực đặc thù, có sự khác biệt so với các lĩnh vực khác, nhận được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, về hoạt động đào tạo nguồn nhân lực du lịch tại các cơ sở đào tạo như trường đại học, trường cao đẳng, trường nghề vẫn còn một số hạn chế.

Vì vậy, để nâng cao chất lượng đào tạo, thu hút người học, các cơ sở đào tạo du lịch cần có thêm các cơ chế, chính sách thuận lợi, cởi mở hơn; tổ chức thực hiện quy chuẩn chung trong Quyết định số 436/QĐ-TTg ngày 30/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch thực hiện Khung trình độ quốc gia Việt Nam đối với các trình độ của giáo dục đại học, giai đoạn 2020 – 2025; đồng thời bám sát chính sách về tổ chức và đào tạo, phát triển đội ngũ giảng viên; liên kết, phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp du lịch, đặc biệt trong khâu thực hành nghiệp vụ…

 Ông Đỗ Văn Giang – Phó Vụ trưởng Vụ Đào tạo chính quy, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Ảnh: TITC

Theo ông Đỗ Văn Giang – Phó Vụ trưởng Vụ Đào tạo chính quy, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, việc gắn kết doanh nghiệp với các cơ sở đào tạo là một trong những vấn đề đang rất được quan tâm. Làm sao để phối hợp hài hòa, nhịp nhàng, linh động giữa nhà trường và doanh nghiệp để đảm bảo cung cấp đủ kiến thức nền, kiến thức chuyên môn và nghiệp vụ, kỹ năng thực hành trong thực tiễn. Bên cạnh đó, cần đảm bảo chương trình đào tạo của mỗi trường linh hoạt theo từng vùng, miền…

 Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong phát biểu kết luận. Ảnh: TITC

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong ghi nhận và đánh giá cao các tham luận, ý kiến đóng góp, đề xuất, kiến nghị của các đại biểu rất phù hợp, đúng trọng tâm. Đây sẽ là nguồn tài liệu quý để tổng hợp, tham khảo, nghiên cứu phục vụ cho các hoạt động liên quan. Thứ trưởng cho rằng, Hội thảo ngày hôm nay có tính chất mở để tất cả cùng thảo luận và chia sẻ cách giải quyết. Thứ trưởng Hồ An Phong cho rằng, việc kết hợp cân bằng giữa hai yếu tố là doanh nghiệp và cơ sở đào tạo chắc chắn sẽ tạo nên những kết quả tích cực, hài hòa lợi ích cho hai bên và cho người lao động hoạt động trong lĩnh vực du lịch.

Thứ trưởng nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp là rất quan trọng, có mối quan hệ chặt chẽ với nguồn nhân lực du lịch. Bên cạnh đó, đối với các cơ sở đào tạo, không chỉ đảm bảo việc giảng dạy lý thuyết mà còn phải đưa các bài học thực tiễn để áp dụng, thực hành. Thứ trưởng cũng gợi ý các cơ sở đào tạo cần đổi mới sáng tạo, các bài giảng cần gắn với thực tiễn như xu hướng du lịch Net Zero, xu hướng sử dụng trí tuệ nhân tạo AI, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số…

 Lãnh đạo, đại biểu chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: TITC

Trung tâm Thông tin du lịch