Du khách trải nghiệm du lịch sông Hồng. (Ảnh: Linh Tâm)
Đây là vấn đề được trao đổi, thảo luận
tại Hội thảo “Phát triển du lịch đường sông ở Việt Nam: Định hướng và
giải pháp” do Viện Nghiên cứu phát triển du lịch vừa tổ chức tại Hà Nội.
Hơn 2.360 con sông lớn, nhỏ với những thăng trầm lịch sử
Việt Nam có mạng lưới sông ngòi phong
phú, trải dài từ miền Bắc đến miền Nam, tạo nên những tuyến du lịch
đường sông đa dạng và độc đáo. Hơn 2.360 con sông lớn, nhỏ với tổng
chiều dài khoảng 41.900km là thực tế cho thấy Việt Nam có rất nhiều điều
kiện thuận lợi để phát triển du lịch đường sông.
Theo PGS. TS Bùi Thanh Thủy – Trưởng
Khoa Du lịch (Trường Đại học Văn hóa Hà Nội), tài nguyên sông nước của
Việt Nam gắn với truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời, cần được nhìn
nhận, đánh giá để khai thác đúng hướng, phục vụ cho phát triển kinh tế
và du lịch. Theo đó, Việt Nam được gọi là một quốc gia của sông nước và
có rất nhiều địa phương nằm trong vùng sông nước.
Ngoài ra, chúng ta có rất nhiều dòng
sông gắn với các câu chuyện lịch sử, sản sinh ra những giá trị văn hóa
của nhiều cộng đồng dân cư sống ven sông. Chúng ta cũng đã biết, dòng
sông là một trong những con đường giao thương huyết mạch của người Việt
Nam trong suốt nhiều triều đại lịch sử nên còn bảo lưu rất nhiều dấu
tích của lịch sử Việt Nam.
Theo đánh giá của các chuyên gia du
lịch, hiện nay, du lịch đường sông đã nổi lên như một trong các loại
hình du lịch quan trọng của ngành du lịch toàn cầu, góp phần đa dạng hóa
các sản phẩm du lịch, làm phong phú thêm các loại hình du lịch, từ du
lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm đến du lịch lịch sử và văn hóa thông
qua trải nghiệm vẻ đẹp của thiên nhiên, hệ sinh thái và hệ thống di sản
văn hóa ven sông.
Việc phát triển du lịch đường sông góp
phần thúc đẩy đầu tư vào cơ sở hạ tầng, như cảng du lịch, bến tàu và các
khu vực xung quanh. Bên cạnh những đóng góp về kinh tế và văn hóa, bằng
cách thúc đẩy các hoạt động du lịch có trách nhiệm, du lịch đường sông
có thể góp phần bảo tồn các hệ sinh thái quan trọng dưới nước và quản lý
bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Giải “bài toán” chưa thu hút du khách
Tại Hội thảo “Phát triển du lịch đường
sông ở Việt Nam – Định hướng và giải pháp” các đại biểu đã cho thấy có
nhiều vấn đề đặt ra đối với việc phát triển du lịch đường sông ở Việt
Nam hiện nay, từ các vấn đề về lý luận đến thực tiễn còn tồn tại. Mặc dù
có thế mạnh rất lớn nhưng đến nay, du lịch đường sông ở Việt Nam được
đánh giá là phát triển chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. Hiện chưa có
nhiều tour du lịch đường sông được khai thác và nhiều tour hiện có rất
ít khách du lịch, thậm chí có thể phải dừng khai thác.
Một số nguyên nhân chính cản trở sự phát
triển du lịch đường sông có thể được nhận định là: Hạ tầng giao thông
đường thủy còn yếu kém; Hạ tầng du lịch còn nhiều hạn chế; Vấn đề ô
nhiễm môi trường; Chưa có chiến lược và quy hoạch phát triển du lịch
đường sông một cách đồng bộ; Thiếu sự liên kết giữa các địa phương trong
phát triển du lịch đường sông và công tác xúc tiến, quảng bá và xây
dựng thương hiệu còn nhiều hạn chế.
Bên cạnh đó, công tác bảo tồn các giá
trị tài nguyên du lịch còn nhiều bất cập, nhiều khu vực sông nước có giá
trị văn hóa, lịch sử và sinh thái nhưng chưa được bảo tồn và quản lý
đúng mức.
Việc khai thác quá mức các tài nguyên du
lịch mà không chú trọng đến bảo vệ môi trường đã dẫn đến tình trạng suy
thoái tài nguyên, ảnh hưởng đến tiềm năng phát triển bền vững. Trước
những khó khăn, bất cập còn tồn tại, theo Tiến sĩ Lê Văn Minh – Giám đốc
Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Du lịch Việt, cần phải có ngay giải
pháp khắc phục những vấn đề này: “Điểm nghẽn đầu tiên là chúng ta phải
có hoạch định, chiến lược, qui hoạch để xác định tuyến đường sông nào
chúng ta khai thác được.
Việc thứ hai là chúng ta phải đầu tư xây
dựng các cơ sở hạ tầng, các bến bãi vì nếu thiếu hạ tầng này thì chắc
chắn là không phát triển được, gây khó khăn cho khách du lịch cũng như
các nhà đầu tư kinh doanh đi vào khai thác đường sông. Đấy là hai vấn đề
rất quan trọng”.
Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn – Viện trưởng
Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch nhận định: “Hiện nay rất cần có một
đề án phát triển tổng thể du lịch đường sông có thể gọi rộng hơn nữa là
du lịch thủy nội địa bao gồm sông, hồ, biển trong khu vực nội địa, để mà
thúc đẩy, khai thác được những tiềm năng, lợi thế lớn của loại hình
này. Cấp thiết phải có một đề án. Trên cơ sở đề án đấy sẽ đề xuất những
cơ chế, chính sách với Chính phủ và các Bộ, ngành để tạo nên một cơ chế,
chính sách đồng bộ cho loại hình này”.
